Çalışma Bakanlığı verilerine göre ülkemizdeki
9.5 milyon sigortalı işçinin
% 41,1'i asgari ücret almakta. Başka bir ifadeyle yaklaşık
4 milyon kişi
asgari ücret karşılığında çalışıyor.
Diğer yandan, Ankara Sanayi Odası'nın 2005'te yayınladığı raporda
asgari ücretle çalışanların yalnızca %3.5'inin en yoksul 19 ilimizde çalıştığının altı çiziliyor.
Çalışan nüfusun %65'inin büyük şehirlerde yaşadığı düşünülürse,
asgari ücretlilerin en az üçte ikisinin büyük şehirlerde bulunduğu kestirilebilir.
4 milyon asgari ücretlinin en az üç kişiye baktığını var sayarsak
toplam 12 milyon insanın asgari ücretten doğrudan etkilendiğini söyleyebiliriz. Asgari ücretten murad edilen nedir? Kişinin asgari yaşam şartlarını karşılayan ücret... Asgari yaşam giderlerini, beslenme, barınma, sağlık, eğitim başlıklarında toplayabiliriz. Pekala, açlık sınırı olarak belirtilen güncel standart nedir? Dört kişilik bir ailenin asgari şartlarda mutfağına girmesi gereken besinlerin aylık karşılığı...
Mart 2011 Türk-iş verilerine göre dört kişilik bir ailenin açlık sınırı 871 TL'dir. Halihazırda bir yetişkinin alacağı aylık
asgari ücret net olarak ne kadar? 659 TL.
Bu verilerin ardından ne asgari ücretle alınacak
kutusüt ne de
yumurta adedi hesaplamak bir anlam taşır. Herşey
kabak gibi o kadar ortada ki asgari ücretin satınalabilirliği üzerine tek laf edebilemek dahi vicdanlara sığmaz. Bu yazıda tartışmak istediğim, asgari ücreti en az açlık sınırına çekmek için yapılabilecekler üzerine. Yani asgari ücret Maliye Bakanı'nın net ücretmiş gibi dillendirdiği brüt ücret üzerinden verilebilir mi?
Vergi kesintilerine bakalım:
Devlet, çalışandan 178 TL vergi kesiyor. İşverenden ise 180 TL. Maliye Bakanı, asgari ücret 1000 TL olsa devlete birşey olmaz; çünkü devlet asgari ücretli çalıştırmıyor; ama işverenler batar, diyor.
Peki devlet 178 TL vergiyi asgari ücretlisinden kesmezse batar mı? 178 X 4.000.000 ne yapar?
712,000,000 TL Bu nasıl bir paradır? Neye denk gelebilir? Örneğin, tam şuna denk geliyor:
100 metrekare bir ev inşaatına harcanan toplam kereste miktarına. Aynı ev için ödenen demir miktarı da buna yakın: 713,000,000 TL. Yani devlet her ay sosyal yardım yapıyormuş gibi bir evlik kereste parasını 12 milyon asgari ücretli çevreye ayırdığında onların karınlarının doyduğundan emin olabiliyor... Sosyal devlet olma yolunda hoş bir başlangıç değil mi?
Devletin her gelir kademesindeki
işverenden kestiği 180 TL'nin de adil olduğu söylenemez. Bu anlamda adil bir standartlara ihtiyaç var. Örneğin, %3,5 oranında asgari ücretli çalıştıran
en fakir 19 ilimizdeki işverenle metropollerdeki küresel kartellerin devlete aynı vergiyi vermeleri bütünüyle adaletsizlik. Devletin ülke genelinde
homojen bir istihdamı öngörmesi, başta göçü engellemek üzere ülkenin sosyo-ekonomik refahı üzerinde sayısız fayda sağlayacaktır. Dünya siyah-beyaz olmadığı gibi, onun üzerinde yaşayan insanların mevcut koşulları da siyah-beyaz değil. Dolayısıyla,
işverenlerin gelir düzeyine göre kademeli bir "asgari ücretten işveren vergi kesintisi" yapılmalıdır.
Devletlerin birincil vazifeleri vatandaşlarının hayatlarını sağlıklı bir şekilde sürdürmelerinin asgari şartlarını ortaya koymaktır. Her faninin, manipüle ettiği istatistiklerle görmek istediği sonuçları alması mümkün. Tıpkı TÜİK'in
en zenginle en fakir arasındaki gelir uçurumu 8.5 kat demesi gibi. Ancak aslolan ne
kutu süt,
yumurta hesapları, ne istatistikler, ne de simülasyonlardır.
İnsan açsa açtır vesselam.
